Các biến thể của lưỡi yari Yari

giáo lưỡi thẳng (su yari), nhìn chi tiết; lưỡi dài khoảng 1 shaku (khoảng 30cm)Jumonji yari

Có rất nhiều loại yari được biết đến cho tới thời điểm hiện tại và điểm khác biệt lớn nhất giữa chúng là phần lưỡi. Trong đó, phổ biến hơn cả là loại giáo lưỡi thẳng, dẹt và có hai cắt cạnh giống như dao găm[2] dùng để đâm và chém.

  • Sankaku yari (三角槍 (Tam Giác Thương), Sankaku yari?) là loại giáo lưỡi hẹp, nhỏ, mặt cắt ngang hình tam giác, có phần mũi được mài sắc để phù hợp với việc đâm. Có khả năng xuyên tốt, có thể xuyên qua áo giáp kim loại.[2] Sankaku Yari lại được chia làm hai nhóm nhỏ hơn, sei sankaku yari - mặt cát ngang là hình tam giác đều, và hira sankaku yari - mặt cắt ngang cũng là hình tam giác cân.
  • Ryō-shinogi yari (両鎬槍 (Lưỡng Cảo Thương), Ryō-shinogi yari?) là loại giáo có mắt cắt ngang hình tứ giác.
  • Fukuro yari (袋槍 (Đại Thương), Fukuro yari?) là loại lưỡi được gắn trực tiếp với cán bằng một khe cắm băng kim loại chứ không phải chuôi.
  • Kikuchi yari (菊池槍 (Cúc Thủy Thương), Kikuchi yari?) một trong những thiết kế hiếm gặp nhất, chỉ có một cạnh sắc, thích hợp cho việc chặt, chém. Chính vì những đặc điểm trên mà kikuchi yari trở thành loại giáo duy nhất sử dụng habaki.
  • Yajiri Nari Yari (鏃形槍 (Thốc Hình Thương), Yajiri Nari Yari?) là loại giáo có lưỡi rất rộng, có hai lỗ hình bán nguyệt trên lưỡi.
  • Jūmonji yari (十文字槍 (Thập Văn Tự Thương), Jūmonji yari?) có dạng lưỡi hình chữ thập, còn được gọi là magari yari (曲槍 (Khúc Thương), magari yari?). Ít có giáo chữ thập nào có nhánh thẳng đuột hoàn toàn, mà chủ yếu là một nhánh thẳng ở trung tâm còn hai nhánh bên có dạng hơi cong, và chính điểm này khiến nó có dạng gần giông đinh ba hay chẽ đôi (partisan) của phương Tây. Trong một số văn bản hiện đại, đôi khi người ta còn gọi jūmonji yari là maga yari.
  • Kama yari (鎌槍 (Liêm Thương), Kama yari?) là một biến thể được phát triển dựa trên lưỡi liềm và lưỡi hái của nông dân. So với lưới hái Tây phương, mà lưỡi của nó nhỏ và ít cong hơn nhiều.[2]
  • Kata Kama Yari (片鎌槍 (Phiến Liêm Thương), Kata Kama Yari ?) có cấu tạo gần giống kama yari nhưng chỉ có hai nhánh, trong đó một nhánh thẳng còn một nhánh hơi cong (cũng có thể là thẳng trong một số trường hợp) nằm gần như vuông góc với nhánh thẳng tạo thành hình chữ "L".
  • Tsuki Nari Yari (月形槍 (Nguyệt Hình Thương), Tsuki Nari Yari?). Cái tên nói lên tất cả, đây là loại giáo có lưỡi hình mặt trăng lưỡi liềm nằm ngang và tác dụng của nó là để chém hay móc.
  • Kagi Yari (鉤槍 (Câu Thương), Kagi Yari?) là loại giáo có dạng giống móc câu cá, nhưng khá thẳng và dạng chữ "L" ngược. Kagi yari có thể dùng để tước vũ khí của đối phương hay thậm chí là kéo ngã kị binh.
  • Bishamon Yari (毘沙門槍 (Bì Sa Môn Thương), Bishamon Yari?) là giáo có thiếu kế cầu kì và phức tạp nhất của, gồm một nhánh thẳng ở giữa và hai mảnh hình lưỡi liềm ở hai bên, ba phần được gắn với nhau thông qua hai điểm trên trục chính. Nghe mô tả thì có vẻ trừu tượng nhưng thực ra nếu đã từng xem qua mấy phim dã sử của tàu chắc cũng chẳng lạ gì loại giáo này.
  • Hoko Yari là một loại giáo cổ, xuất hiện và khoảng thời kì Nara (710 - 794)[7] có cán dài khoảng 6 ft (~ 180 cm) và lưỡi dài 6 inch (~ 20 cm) có dạng hình lá (cây) hoặc hình lượn sóng.[8] Mâu giáo cũng sử dụng chân cắm giống như fukuro yari (đã đề cập ở trên).[9]
  • Sasaho yari, là loại giáo có lưỡi rộng và giống hình lá tre.[10]
  • Su yari (sugu yari), loại giáo thẳng, có hai cạnh sắc.[11]
  • Omi no yari (omi yari), giống su yari nhưng lưỡi rất dài.[11]

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Yari http://books.google.com/books?id=1fb7tBwv4ZYC&pg=P... http://books.google.com/books?id=39cDtcRORS8C&pg=P... http://books.google.com/books?id=39cDtcRORS8C&pg=P... http://books.google.com/books?id=6vpaAAAAQAAJ&pg=P... http://books.google.com/books?id=BWy3gx-0PR8C&pg=P... http://books.google.com/books?id=IQ3FAZG94ZsC&pg=P... http://books.google.com/books?id=g5BP7DGuNFsC&pg=P... http://books.google.com/books?id=vFS2iT8QjqEC&pg=P... http://books.google.com/books?id=zPyswmGDBFkC&pg=P... http://books.google.com/books?id=zPyswmGDBFkC&pg=P...